Z czterech stron świata
Obszar, w którym tkane są orientalne dywany sięga tak daleko na zachód, jak Maroko i na wschód, jak wschodnie Chiny; tak daleko na północ, jak Mongolia i tak daleko na południe, jak Indie. Dzisiejsze najważniejsze orientalne obszary tkackie znajdują się w Turcji, Iranie (dawniej Persji), Pakistanie, Egipcie, Afganistanie, Indiach, Nepalu i Chinach.
Dlaczego w tych obszarach powstała i przetrwała tradycja tkacka?
Czy jest coś wyjątkowego w geografii i klimacie tych miejsc, dzięki czemu rozwija się tam rzemiosło tkackie? Obfite pastwiska trawiaste w górach i na równinach wspierają udomowienie i wypas owiec, a wełna owcza jest podstawowym surowcem większości dywanów.
Kolejnym aspektem jest również obfite występowanie naturalnych barwników. Niektóre z nich pochodzą z roślin uprawnych (np. indygowca, winogron, granatów), bądź dziko rosnących (m.in. orzecha włoskiego, szafranu, dębu), inne zbierane są z natury (np. minerały takie jak ochra, malachit, mangan, czy lapis lazuli).
Podobnie jak klimat i geografia tego obszaru sprzyjały gospodarce pasterskiej zwanej nomadyzmem, promowały również rolnictwo.
Rolnictwo może być równie ważne dla rozwoju tkactwa jak wypas pasterski. W dużej części obszaru tkania dywanów dostarcza niektórych podstawowych surowców wykorzystywanych przy ich produkcji, takich jak bawełna, służąca do stworzenia osnowy większości orientalnych dywanów.
Ponadto rolnictwo jest odpowiedzialne za tworzenie wiosek, a w konsekwencji miast. Niektórzy naukowcy uważają, że pasterski styl życia nie byłby możliwy, gdyby nie wsparcie technologiczne związane z miastami. Dostawy i technologia rodząca się wraz z rozwojem z miast, umożliwiły utrzymanie nomadycznego stylu życia pasterzy.
Dlatego odpowiedź brzmi: tak. Geografia i klimat obszaru tkania dywanów zapewniają warunki konieczne do wytworzenia surowców wykorzystywanych do tworzenia dywanów. Przyjmuje się, że ze względu na klimat, na północ od Mongolii dywany były wykonywane głównie ze skór zwierzęcych, a na południu Indii – z materiału roślinnego. Rozrost miast, z kolei, pomógł w opracowaniu technik tkania dywanów. Ich rozwój zarówno pod względem technologicznym jak i artystycznym miał miejsce głównie w warsztatach dworskich.
Autor: Zuza Kuczbajska
Zdjęcia: Faradj & Homayoun Farhadian, Farhadian – Esmail & Soehne, Wikipedia, Inra,The Mermaid’s Tale, S.A. Textile Art
