Nain jest miastem położonym w centralnej części Iranu, około 150 km na wschód od Isfahanu. Kobiernictwo rozwinęło się tu dopiero w latach dwudziestych XX wieku. Na tle innych ośrodków tkackich takich jak Kashan, Isfahan czy Yazd jest więc stosunkowo nowy w świecie dywanów.
Pierwszy dywan perski Nain został sprzedany przed 1920 rokiem przez Fatollaha Habibiego, który specjalizował się wówczas w tkaniu płaszczy męskich. Kobierzec sprzedano rzekomo za 21$, co stanowiło ogromną sumę w tamtych czasach. Wraz z bratem, postanowił więc otworzyć własny zakład tkacki. W przeciągu kilku lat, z niewielkiego wiejskiego powiatu manufaktura Nain zyskała międzynarodową sławę.
Wpływ wzornictwa z pobliskiego, ale znacznie większego Isfahanu na dywany Nain jest widoczny do tego stopnia, że dla niewprawnego kupca może pojawić się problem z rozróżnieniem tych dwóch rodzajów dywanów. To co wyróżnia „Nainy” spośród innych wełnianych i wełniano-jedwabnych perskich dywanów, to bardzo bogata wzorniczo rozeta, ale przede wszystkim kolorystyka. Jest bardzo świeża i czysta, bowiem w delikatnych kompozycjach przeważają odcienie bielonej wełny – kremu, ecru, kości słoniowej. Towarzyszą temu barwy niebieskie – począwszy od gołębiego błękitu aż po nasycony granat i indygo. Czasem w wypełnieniu pojawia się soczysta purpura. Natomiast w detalach odnajdziemy cały wachlarz kolorów – beż, turkus, róż, zieleń, brąz, szary. Inną cechą odróżniającą dywany Nain od dywanów Isfahan jest materiał. O ile Isfahany często są wykonane na jedwabnej osnowie, to kobierce Nain utkane są przeważnie na bawełnianym fundamencie.
Te ekskluzywne dywany można również rozpoznać po misternych i bardzo skomplikowanych wzorach kwiatowych, wykończonych na krawędziach białą, często jedwabną przędzą. Charakterystycznym motywem, który uwidacznia mocny wpływ wzornictwa Isfahanu na tradycję tkacką Nain jest tzw. Szach Abbas (centralnie ułożony wzór lotosu, w otoczeniu licznych arabesek i palmet). Często wykorzystany jest również ornament Gül (kwiat róży) oraz akanty. Innym motywem, który można zobaczyć na tych dywanach jest Islimi – medalion złożony ze zwielokrotnionej gwiazdy. Mimo przewagi wzorów roślinnych na kobiercach Nain pojawiają się czasem motywy zwierzęce. Jednak inaczej niż w przypadku dywanów Isfahan, praktycznie niespotykane są perskie dywany Nain ze wzorem obrazkowym, przedstawiającym różne sceny z życia miasta.
Centralną część dzieła najczęściej zdobi rozeta, której wzór powiela motywy wybranego sklepienia kopuły meczetu. Nain, jako pustynne, niewielkie miasto posiadało jeden z najstarszych meczetów w Iranie, pochodzący z X wieku. Jego architektura i zdobienia były jednak relatywnie proste. Dlatego wiele rozet dywanów Nain wzorowanych jest na sklepieniach świątyń z Isfahanu (jednego z piękniejszych miast świata islamskiego).
Stworzenie wysokiej jakości dywanu to proces czasochłonny. Kilkumiesięczne, a nawet kilkuletnie tkanie poprzedzone jest fazą projektową. Mistrzowie fachu z niezwykłą precyzją nanoszą wzór kobierca na papier w kratkę, następnie z artyzmem malują każdy detal. Dopiero wtedy przystępują do starannego tkania.
Ocena jakości dywanu perskiego Nain jest zależna od rodzaju przędzy bawełnianej wykorzystanej do wykonania osnowy. Cieńsze nici użyte są do stworzenia tych najlepszych, które tkane są z 650 lub więcej węzłów na cal kwadratowy. W odróżnieniu od innych perskich dywanów mierzonych w Raj (liczba węzełków na 7 cm), mają one specjalne oznaczenia: 4-Lah, 6-Lah, 9-Lah i 12-Lah. “Lah” w języku Farsi wyraża warstwę. Oznaczenia te wskazują na jakość kobierca i odnoszą się do liczby warstw nitek stosowanych w każdej nici wątku przy utkaniu. Im niższa jest liczba “Lah”, tym jakość jest wyższa i ma większą gęstość tkania. Liczbę “Lah” łatwo określić, licząc nitki, na które składają się nici frędzli. Kobierce, które tkane są z trzech pasm przędzy trójwarstwowej są klasyfikowane jako dywany 9-Lah. Są one utkane średnio od 175 do 250 węzłów na cal kwadratowy. W Shisla (6-Lah) użyto trzech pasm przędzy dwuwarstwowej i średnio od 300 do 400 węzłów na cal kwadratowy. Najlepszą a zarazem najrzadziej spotykaną sztuką, jest dywan ekskluzywny w jakości Charla (4-Lah), który wykonany jest z dwóch podwójnych nici osnowy. Z wyrobu takich “4-warstwowych” dywanów słyną tkacze mieszkający w małym miasteczku Todeshk, położonym blisko miasta Nain. Takie dzieła są jednak dość rzadko spotykane w regularnej sprzedaży a zarazem bardzo drogie, dlatego uchodzą za dywany kolekcjonerskie.
Misternym wzornictwem opisanych kobierców zachwycają się kolekcjonerzy na całym świecie. Najlepsze ręcznie tkane dywany osiągają zawrotne ceny podczas licytacji w wiodących domach aukcyjnych tj. Sotheby’s czy Christie’s. Znane i cenione na całym świecie Nainy, zwłaszcza te sygnowane, z manufaktury “Habibian Naeen Carpet Company” (powstaje ich zaledwie 300-325 sztuk rocznie, ale większość nie pojawia się na wolnym rynku), mogą być również traktowane jako lokata kapitału. Ciekawostka – dostępne są do kupienia fragmenty dywanów jedynie z samymi podpisami Habibiego. Są one doszywane do podróbek kobierców ze znanej manufaktury.
Innymi znanymi mistrzami dywanów Nain są Mohammad Ali Rahnian, Hossein Tahani, Faardjollah Niroomand. Cenieni są również projektanci m.in. Wali – Allah Shahr’i i Reza Yusefpour (często projektuje dla fimy Habibian).
Orientalne dywany Nain, dzięki swej śnieżnej kolorystyce, doskonale współgrają z delikatnością pastelowych wnętrz. Rozjaśniają i optycznie powiększają pomieszczenia. Wprowadzając niepowtarzalny klimat, nadają wnętrzom nowego, świeżego wymiaru.
W sprzedaży internetowej najczęściej spotkać można dywany orientalne Nain w jakości 15-Lah. W dużej mierze produkowane są w miejscowości Tabas, niekiedy nawet występują pod tą nazwą. Ich wzory jednak są znacznie prostsze i mniej staranne od Nainów wyższej klasy. W naszej aktualnej ofercie, znajdują się luksusowe dywany trzech klas 6-Lah, 9-Lah i 12-Lah. Część z nich utkanych zostało w zaprzyjaźnionej manufakturze w Iranie. Dzięki serdecznej relacji jaka nawiązała się przed laty między właścicielami, bardzo sprawnie realizowane są dziś zamówienia prywatne.
W showroomie Sarmatia Trading przyjmowane są zlecenia na dywany w dowolnej kolorystyce i rozmiarze. Wyeksponowany błękitny Sherkad – prototyp jednej z manufaktur, wzbudził zachwyt przedstawicieli pewnej firmy z branży finansowej.
Zlecone zostało więc wykonanie kobierca w identycznej kolorystyce, z tym samym zdobieniem, jednak w odmiennym kształcie. W naszym salonie jest to usługa ekskluzywna, na którą coraz częściej decydują się firmy oraz osoby prywatne. Zamawiając jedyny w swoim rodzaju ekskluzywny dywan, nasi klienci nadają „ostatni sznyt” prestiżowym pomieszczeniom, do których został wybrany.
Zapraszamy do naszego sklepu online!
Autor: Tomasz Poloński
Redakcja: Zuza Kuczbajska
Zdjęcia: Pinterest, http://animalcarpets.blogspot.com, https://ramaarya.wordpress.com, http://www.oldcarpet.com
